Literatura w³oska


Strona g³ówna -> W³ochy -> Literatura w³oska
Lovetotravel.pl
 Przewodnik turystyczny
Strona g³ówna   
Europa Azja Ameryka Po³udniowa Ameryka Pó³nocna Australia Afryka
Austria   Belgia   Bia³oruœ   Bu³garia   Chorwacja   Czechy   Dania   Estonia   Finlandia   Francja   Grecja   Hiszpania   Holandia   Irlandia   Litwa   £otwa  
Niemcy   Norwegia   Polska   Portugalia   Rumunia   Serbia   S³owacja   S³owenia   Szwajcaria   Szwecja   Ukraina   Wêgry   Wielka Brytania   W³ochy










Włoskie piśmiennictwo sięga X wieku, a pierwszymi utworami pisanymi były freski naścienne, w tym tzw. Werdykt z Kapui, uznawany za pierwszy celowy twór literacki. Jest to także etap narodzin włoskiego języka, po dominujących do tej pory na terenie łacinie, języku prowansalskim i starofrancuskim oraz licznych dialektach regionalnych.


Rycina z "Boskiej komedii". Utwór Dantego uznawany jest za jedno z najwiêkszych dzie³ w³oskiego œredniowiecza.

Początki literatury

Za okres narodzin włoskiej literatury uważa się XIII wiek, a za jej pierwszego twórcę św. Franciszka z Asyżu i jego utwór „Pieśń stworzeń”. Kontynuatorzy określani byli jako propagatorzy literatury franciszkańskiej. Należał do nich miedzy innymi wybitny poeta tego okresu Lauda Jacopone da Todi. Cały wiek XIII to głównie twórczość poetycka w tzw. szkole sycylijskiej, skupionej wokół dworu Fryderyka II. Tworzyli m in. Giacomo da Lentini i Rinaldo d’Aquino, twórca sonetów komicznych Rustico di Filippo oraz poeci hołdujący stylowi dolce stil novo. Rozwijała się też proza religijna i świecka, której przedstawicielami byli podróżnik Marco Polo, opisujący swoje podróże, liczni noweliści oraz kronikarze florenccy. Wiele utworów powstało anonimowo. Wielką postacią tego okresu był Dante Alighieri, autor wielu traktatów, między innymi „O monarchii” oraz słynnej „La divina commedia”, czyli Boskiej komedii. XIV wiek reprezentuje Francesco Petrarca, znany autor traktatów historycznych, liryków oraz słynnych listów do Laury. Jest on uważany za twórcę humanizmu. Kolejnym wielkim twórca średniowiecza jest z pewnością Giovanni Boccaccio, piszący nie tylko wierszem bohaterskie poematy, ale również tworząc takie arcydzieła literatury, jak „Dekameron”. Boccaccio znany był z satyry oraz pochwały humanizmu. Doczekał się też naśladowców w postaci nowelistów.

Humanizm i Odrodzenie

W XV wieku nastąpił regres włoskiej literatury z uwagi na zachwyt humanistów skierowany na starożytne wartości i łacinę. Pojawił się eklektyzm, a humanistyczne ośrodki związane było z kościołem. Centrum stały się Rzym, Neapol i Ferrara, a włoskie utwory powstawały głownie w kontekście religijnym. Rozwinęła się też nowelistyka w Toskanii oraz piśmiennictwo na dworze Medyceuszy. Najbardziej znane postacie tego okresu, to Girolamo Savonarola – dominikański kaznodzieja, Matteo Maria Boiardo, autor słynnego poematu „Rolland zakochany”, Iacopo Sannazaro, autor romansu pasterskiego „Arkadia”, Ludovico Ariosto, dworzanin, autor satyr, komedii oraz arcydzieła poetyckiego „Orland szalony”. Kolejnym wielkim tamtych czasów był Niccolo Machiavelli, sekretarz z Florencji, twórca dzieła „Książę” oraz komedii „Mandragora”. Dzięki dwóm ostatnim autorom zrodził się też włoski teatr renesansowy, bogaty w satyryczne komedie z życia dworzan i przeciętnych ludzi. W renesansie pojawiły się też takie nazwiska, jak Benvenuto Cellini, autor „Żywota”, Giordano Bruno, filozof piszący w dwóch językach, twórca dialogów metafizycznych, obrońca teorii Kopernika, spalony za poglądy na stosie w Rzymie. Pod koniec XVI wieku zaistniał inny wielki twórca, Torquanto Tasso. Ten wybitny poeta zasłynął między innymi z epokowego dzieła „Jerozolima wyzwolona”. Poemat przetłumaczono wielokrotnie na język polski.

Barok i Oświecenie

Okres baroku we włoskiej literaturze zapisał się pod znakiem teatru i poezji. W tym czasie tworzyli między innymi słynni maryniści, czyli naśladowcy Neapolitańczyka Gian Battisty Marino, mistrza barokowej poezji., autora „Adonisa”. Maryniści skupiali się wokół dworu Medyceuszy, a do najbardziej znanych można zaliczyć Gabriello Chiabrerę i Alessandro Tassoniego. W teatrze pojawiły się utwory wierszowane z muzyką, a także melodramat i dramat pasterski. W Padwie rozwija się komedia dell’arte, będąca teatrem zawodowego aktora, oparta na ramowym scenariuszu i umiejętności interpretacji. Barokową prozę reprezentuje przede wszystkim wzorowana na Dekameronie „Baśń nad Baśniami” autorstwa Giambattisty Basile. Literaturę sakralną reprezentuje Paolo Segneri, autor „Kazań wielkopostnych”. Oświecenie w literaturze włoskiej zapoczątkowało założenie w Rzymie grupy Arkadia. Jej członkowie dbali przede wszystkim o piękno formy, konkrety i jasność pisania, zrozumiałe słownictwo, czyli pisanie dla ludzi. Popularna stała się canzonetta, czyli piosenka. Niestety ta prostota sprawiła, że poeci też byli przeciętni. Nie ma tu wielu znanych nazwisk. Do ważniejszych postaci zalicza się: Pietro Metastasio, autora tekstów teatralnych, Cesare Beccaria i jego „O zbrodniach i karach”, Giuseppe Baretti, Giacomo Casanovę i pamiętniki, a także pierwszych dziennikarzy: Gaspare Gozzi’ego czy Giuseppe Paroni’ego. Znanym autorem teatralnych komedii był też Carlo Goldoni.

Literatura włoska XIX i XX wieku

XIX wiek we Włoszech to przede wszystkim walki o zjednoczenie i niepodległość. Ta tematyka znalazła odzwierciedlenie w utworach U. Foscolo, G. Leopardiego, A. Manzoniego czy G. Carducciego. Propagowany był nurt określany mianem weryzmu, istniejącego w twórczości artystycznej ostatniego ćwierćwiecza XIX w., będącego odmianą naturalizmu. Jego mistrzem był G. Verga. Na przełomie wieków pojawiła się wyjątkowa poezja liryczna G. Pascolego i G. D’Annunzia, następnie na arenę wkroczył hermetyzm, którego przedstawicielami byli G. Ungaretti, E. Montale, S. Quasimodo. Pojawiły się też różne grupy artystyczne, w tym „La Ronda”, „La Voce” i „Solaria”. Po II wojnie rozwinął się neorealizm w osobach takich twórców, jak F. Jovine, C. Levi, P.P. Pasolini, E. Vittorini. Do współczesnych i znaczących pisarzy zalicza się między innymi Umberto Eco, E. Sanguineti, E. Morante, A. Moravia, C. Cassola, C. Pavese i wielu innych.



W³ochy - miasta

Bari Bolonia Cagliari Catanzaro Ferrara Florencja Genua Katania
Mediolan Modena Neapol Padwa Palermo Perugia Piza Rawenna
Rzym San Gimignano Siena Syrakuzy Triest Turyn Vicenza Wenecja
Werona


W³ochy - co warto wiedzieæ



W³ochy - W³ochy tradycje W³ochy tradycje
Włochy, a oficjalnie Republika Włoska, to kraj leżący w południowej ...
W³ochy - W³ochy ciekawostki W³ochy ciekawostki
Włochy, a może Italia?? Ciekawostką jest fakt, że w wielu językach ...
W³ochy - W³ochy œwiêta W³ochy œwiêta
We Włoszech niewiele jest świąt ogólnonarodowych, za to ...
W³ochy - Pami¹tki z W³och Pami¹tki z W³och
Gorąca Italia to jedno z największych marzeń na podróżniczej mapie ...
W³ochy - Kuchnia W³oska Kuchnia W³oska
Włochy są ojczyzną spaghetti, pizzy i ravioli. We włoskim menu jest wiele ...
W³ochy - Karnawa³ w Wenecji Karnawa³ w Wenecji
Z całą pewnością karnawał w Wenecji można porównać do ...
W³ochy - Regiony W³och Regiony W³och
Włochy są krajem bardzo zróżnicowanym, a o odmienności kultury ...
W³ochy - Lista œwiatowego dziedzictwa UNESCO Lista œwiatowego dziedzictwa UNESCO
Lista Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości to lista ...
W³ochy - Alpy W³oskie Alpy W³oskie
Alpy Włoskie położone są pomiędzy Alpami Julijskimi we wschodniej ...
W³ochy - Ró¿nice pomiêdzy pó³noc¹ i po³udniem W³och Ró¿nice pomiêdzy pó³noc¹ i po³udniem W³och
Włochy są państwem o głębokim podziale regionalnym, dzielą ...
W³ochy - Ludnoœæ we W³oszech Ludnoœæ we W³oszech
Włochy są jednym z najludniejszych krajów Europy; zamieszkuje je 60 mln ...
W³ochy - Wina w³oskie Wina w³oskie
2800 lat temu, kiedy na półwysep Apeniński przybyli Grecy i ujrzeli, że ...
W³ochy - Staro¿ytny Rzym Staro¿ytny Rzym
Starożytny Rzym był państwem szczególnym. Nigdy w historii żadne inne ...
W³ochy - Leonardo da Vinci Leonardo da Vinci
Leonardo da Vinci urodził się we Włoszech, niedaleko Florencji, w wiosce Anchiano ...
W³ochy - Kultura W³och Kultura W³och
Włochy to typowy kraj południowców, położony w specyficznym klimacie, ...
W³ochy - Jaskinie Frasassi Jaskinie Frasassi
We włoskiej Ankonie znajduje się przepiękny wąwóz o nazwie Frasassi. ...
W³ochy - Opera w³oska Opera w³oska
Czy można sobie wyobrazić piękniej przedstawiony dramat niż za pomocą ...
W³ochy - Muzyka w³oska Muzyka w³oska
Włochy są krajem szczególnym pod względem kultury, bowiem z tego kraju ...
W³ochy - Malarstwo w³oskie Malarstwo w³oskie
Czy można uznać za początki włoskiego malarstwa sztukę rzymską? Z ...
W³ochy - Stereotypy o W³ochach Stereotypy o W³ochach
Bez wątpienia większość z nas mogłaby bez chwili wahania wymienić ...
W³ochy - Symbole W³och Symbole W³och
Kiedy mamy na myśli Włocha zwykle widzimy krępego, śniadego ...
W³ochy - Tory Formu³y 1 we W³oszech Tory Formu³y 1 we W³oszech
Historia Formuły 1 ma już ponad 60 lat. Pierwszy wyścig w tej najszybszej na ...
W³ochy - Co warto zobaczyæ we W³oszech Co warto zobaczyæ we W³oszech
Włochy są krajem, który potrafi zadowolić każdego turystę bez ...
W³ochy - Klimat we W³oszech Klimat we W³oszech
Włochy położone są w strefie klimatu podzwrotnikowego morskiego. We ...
W³ochy - Taksówki we W³oszech Taksówki we W³oszech
Włoskie miasta, które mają wiele ciekawych miejsc do zobaczenia, można ...
W³ochy - Parkowanie i parkingi we W³oszech Parkowanie i parkingi we W³oszech
Rzym jako potężne miasto jest jednym wielkim parkingiem „pod gołym ...
W³ochy - Przepisy drogowe we W³oszech Przepisy drogowe we W³oszech
Turyści wybierający się do Włoch, powinni pamiętać aby przed ...
W³ochy - Toskania Toskania
Toskania jest ulubioną krainą Dantego i Leonarda da Vinci. Tutaj narodził ...
W³ochy - Sycylia Sycylia
Sycylia to największa wyspa na Morzu Śródziemnym. Turystom kojarzy się z ...
W³ochy - Kuchnia Sardynii Kuchnia Sardynii
Kuchnia Sardynii ma ponad tysiąc lat. Jest to po prostu kuchnia pasterzy i ...
W³ochy - Kuchnia Sycylijska Kuchnia Sycylijska
Każdy kto był na Sycylii pamięta zapach drzew pomarańczowych, które ...
W³ochy - Kiedy jechaæ do W³och Kiedy jechaæ do W³och
Włochy to kolebka kultury, a Rzym to stolica świata. Dlatego wielu z nas chce ...
W³ochy - Zespo³y pi³karskie W³och Zespo³y pi³karskie W³och
Włochy są z pewnościa królem piłki nożnej. Tak, jak w tym kraju ...
W³ochy - Pla¿e we W³oszech Pla¿e we W³oszech
Włochy  mają wspaniały klimat i plaże, na których można ...
W³ochy - W³ochy mapa W³ochy mapa
W³ochy - W³ochy praktyczne informacje W³ochy praktyczne informacje
Zamawiając taksówkę należy liczyć się z tym, że ...
W³ochy - Lotniska w Rzymie Lotniska w Rzymie
Rzym to miejsce szczególne, nie tylko ze względu na wyjątkowe bogactwo ...
W³ochy - Parki narodowe we W³oszech Parki narodowe we W³oszech
Włochy oprócz ciekawych atrakcji, różnorodnych zabytków a ...
W³ochy - Turystyka W³och Turystyka W³och
Pod względem turystycznym Włochy sa państwem bardzo atrakcyjnym i to ...
W³ochy - Zakupy we W³oszech Zakupy we W³oszech
Sklepy są otwarte w godzinach 9:00-13:00 i 15:30/16:00-19:30/20:00, od wtorku do soboty i w ...
W³ochy - Geografia W³och Geografia W³och
Włochy to chyba jedyny kraj, który potrafiłby narysować niemal każdy ...
W³ochy - Luksusowe samochody produkowane we W³oszech Luksusowe samochody produkowane we W³oszech
Luksusowe samochody produkowane we Włoszech to głównie Maserati, Ferrari, ...

Literatura w³oska - dodaj komentarz:



Twój komentarz:
Twój podpis:



 


Lovetotravel
Kontakt
Wa¿ne: nasze strony wykorzystuj¹ pliki cookies